Pokręcone sny historii. Subwersywność i deformacja w filmie animowanym z krajów wyszehradzkich

Bielsko-Biała, 11. - 13. 09. 2015

[informacje o konferencji poniżej]

 

 

Promocja publikacji „Obsession. Perversion. Rebellion. Twisted Dreams of Central European Animation” pod red. Olgi Bobrowskiej, Michała Bobrowskiego

Bielsko-Biała: 25. 02. 2016 /czwartek/, godz. 16:00, Galeria Bielska BWA, ul. 3 Maja 11

Kraków: 29. 02. 2016 /poniedziałek/, godz. godz. 19:30, DKF Magazyn Kultury, ul. Józefa 17

Tom „Obsession. Perversion. Rebellion. Twisted Dreams of Central European Animation” to zbiór artykułów poświęconych subwersywnym i wywrotowym motywom obecnym w autorskich filmach animowanych z Polski, Czech oraz Włoch. Autorzy artykułów – m. in. Marcin Giżycki (festiwal Animator; Rhode Island School of Design, USA), Bogusław Zmudziński (Etiuda&Anima IFF; AGH), Guo Chunning (Uniwersytet Renmin, Pekin), Denis Viren (Narodowy Instytut Nauk o Sztuce, Moskwa), Paola Bristot (Akademia Sztuk Pięknych w Wenecji) – przyglądają się kontekstowi polityczno-społecznemu oraz interesującym twórcom pochodzącym z regionu środkowo-wschodniej Europy. Teksty autorów polskich czy czeskich sąsiadują z artykułami zaprezentowanymi przez akademików z Włoch, Rosji oraz Chin. Ze wspólnego namysłu zróżnicowanej grupy badaczy powstaje krajobraz angażującego zmysły i intelekt filmu animowanego, obejmujący m. in. wątki związane z „bezzębnością” współczesnej polskiej animowanej satyry; podobieństwami w wykorzystywaniu potencjału animowanego dokumentu w ramach Nowej Chińskiej Szkoły Animacji oraz współczesnych filmów polskich i czeskich; intertekstualności animowanych westernów wchodzących w dialog z kinem spod znaku Sergio Leone czy Sama Peckinpaha; twórczymi sylwetkami Jana Švankmajera, Zdzisława Kudły czy Alexandra Sroczyńskiego.

Autorski film animowany może wydawać się „niszą nisz”, hermetycznym zjawiskiem kulturowym, dostępnym jedynie wąskiemu gronu entuzjastów. Autorzy publikacji udowadniają, że nic bardziej mylnego – w filmach animowanych obecnych w obiegu festiwalowym, czy na wydawnictwach DVD, kwitnie bogata i zróżnicowana narracja podważająca społeczne status quo, historyczny kanon ustanowiony przez krytykę, sposoby percepcji współczesnego filmu animowanego coraz częściej wchodzącego w obszar interaktywności oraz intermediów. Historia i krytyka filmu animowanego nieodmiennie łączą się z aktywizmem na rzecz promocji artystycznej animacji. Nic dziwnego, że naukowcy zajmujący się tą tematyką to także twórcy filmowi czy organizatorzy festiwali. Autorskie doświadczenia osób tworzących krakowską scenę animacji (Wiola Sowa, Robert Sowa, Bogusław Zmudziński) uzupełniają tę naukową publikację dookreślając kierunki i trendy obecne we współczesnej polskiej sztuce animacji. Książka napisana została w języku angielskim, artykuły dotyczące włoskiej animacji dodatkowo przedstawione są w języku włoskim.

Po spotkaniu zapraszamy na pokazy filmowe – w Bielsku-Białej pokazane zostaną filmy zrealizowane przez autorów artykułów zawartych w książce (Marcin Giżycki, Guo Chunning, Wiola Sowa, Robert Sowa), natomiast w Krakowie zaprezentowany zostanie program słoweńskiego-polskiego festiwalu animacji stop motion StopTrik IFF (pełny program na facebooku).

Autorzy: Marcin Giżycki, Olga Bobrowska, Chunning Guo, Bogusław Zmudziński, Jiri Nedela, Michał Bobrowski, Denis Viren, Stefan Bielański, Paola Bristot, Andrea Martignoni, Giuseppe Sedia, Martyna Olszowska, Wiola Sowa, Robert Sowa.

Jak mogę zdobyć egzemplarz książki?

Książka dystrybuowana jest bezpłatnie. Wystarczy napisać na adres stoptrikfestival@gmail.com z prośbą o nadesłanie egzemplarza (Zamawiający pokrywa koszty wysyłki). Dystrybucja zostanie uruchomiona po spotkaniu autorskim w Bielsku-Białej. Książka dostępna jest w bibliotekach i czytelniach uniwersyteckich, czytelniach kawiarnianych oraz w obiegu festiwalowym.

Wydawnictwo: Galeria Bielska BWA.

Publikacja sfinansowana ze środków: Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego (projekt Twisted Dreams of History. Subversiveness and Deformation in Animated Film from V4 Countries), Instytutu Politologii Uniwersytetu Pedagogicznego (Wydział Humanistyczny), Włoskiego Instytutu Kultury w Krakowie.

Z recenzji Prof. Andrzeja Pitrusa (Uniwersytet Jagielloński):

Publikacja będzie cennym uzupełnieniem biblioteczki każdego miłośnika artystycznego, autorskiego filmu animowanego. Choć wydawałoby się, że zjawisko to stanowi “niszę niszy”, popularność imprez poświęconych animacji pokazuje, że entuzjastów nie brakuje – i co więcej – są oni najczęściej widzami wymagającymi. Chcą nie tylko dużo oglądać, ale i móc się dowiedzieć czegoś o ulubionych twórcach. (…)Książka nie stanie się – jak sądzę – kolejnym martwym tworem, lecz ma szansę zaistnieć na pograniczu świata pasjonatów animacji i akademików badających tę sferę kina.

Z recenzji Prof. Pawła Sitkiewicza (Uniwersytet Gdański):

Książka stanowi cenną pozycję wśród naukowych opracowań na temat kina, z co najmniej dwóch powodów. Z reguły bowiem autorzy zainteresowani filmem animowanym skupiają się na produkcjach amerykańskich, czysto komercyjnych i wysokobudżetowych (...), gdy tymczasem książka pod redakcją O. Bobrowskiej i M. Bobrowskiego dotyczy animacji artystycznej, niezależnej i autorskiej, powstającej w narodowych kinematografiach Europy Centralnej i Zachodniej. Ponadto autorzy tej zbiorowej publikacji przyglądają się filmom zaangażowanym, filozofującym, prowokatorskim lub rzucającym wyzwanie problemom współczesnego człowieka.

 

Informacja prasowa dt. konferencji dostępna tutaj:

język angielski         język czeski          język polski          język słowacki          język węgierski

grafika

Międzynarodowa konferencja akademicka o filmie animowanym

Galeria Bielska BWA, ul. 3 Maja 11, 43-300, Bielsko-Biała

Patron naukowy: Międzynarodowe Centrum Naukowo-Badawcze 'MEDITERRANEUM' (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie)

Organizatorzy: Galeria Bielska BWA we współpracy z Pastiche Filmz (Ołomuniec), Anca NGO (Bratysława),MANIFESZT – Professional & Interest Association of Hungarian Makers of Animated Films (Budapeszt) oraz Instytutem Kultury Włoskiej w Krakowie

Komitet Konferencyjny: Prof. dr hab. Alicja Helman (Uniwersytet Jagielloński); Prof. dr hab. Marcin Giżycki (Rhode Island School of Design; Wyższa Szkoła Techniczna w Katowicach), Prof. Paola Brsitot (Akademia Sztuk Pięknych w Bolonii); Dr hab. Stefan Bielański, prof. UP (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie); Dr hab. Rafał Syska (Uniwersytet Jagielloński); Dr Bogusław Zmudziński (Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie); Dr Brigitta Iványi-Bitter (Moholy-Nagy University of Art and Design, Budapeszt); Dr Ugo Rufino (Instytut Kultury Włoskiej w Krakowie); Dr Michał Bobrowski (Uniwersytet Jagielloński)

 

Bierni uczestnicy mogą otrzymać potwierdzenie udziału w konferencji pod warunkiem uczestnictwa we wszystkich konferencyjnych panelach

 

Projekt wsparty przez Fundusz Wyszehradzki

Wszystkie wydarzenia są bezpłatne

Wykłady odbędą się w językach angielskim i polskim, na sali obecny będzie tłumacz

Pokazy filmów animowanych z polskimi i angielskimi napisami

 

PROFIL KONFERENCJI

W swym wpływowym wykładzie „Filozofia i kultura postmodernistyczna” Rick Roderick czyni inspirujące spostrzeżenie na marginesie rozważań na temat Freudowskiej koncepcji 'ja'. Roderick twierdzi, że kultura, którą określa mianem masowo-symulacyjnej, albo telekomunikacyjnej to „psychoanaliza na odwrót” lub „iluminacja na wstecznym biegu”. Innymi słowy, jeśli psychoanaliza stawia sobie za cel wydobycie treści z otchłani nieświadomości, ostateczną funkcją kultury masowej jest znieczulenie dyskomfortu myślenia krytycznego i utopienie mas w czeluściach kolektywnej bezrefleksyjności. Amerykański filozof odnosi się do głównego nurtu kultury ponowoczesnego kapitalizmu, ale jego obserwacja może w równie adekwatny sposób opisać oficjalną kulturę autorytaryzmów XX i XXI wieku. W odróżnieniu od różnorakich manifestacji kultury podporządkowanej siłom politycznym, twórczość artystyczna, którą można określić takimi przymiotnikami jak „niesubordynowana”, „kontestująca” czy „wywrotowa” zarówno na płaszczyźnie społecznej jak i indywidualnej, ciąży w kierunku wątków i motywów, które w obrębie dominującego dyskursu są cenzurowane za sprawą społecznych, politycznych czy ekonomicznych tabu. Zapraszamy badaczy by pochylili się nad tematami, jakie zazwyczaj bywają zamiatane pod dywan kultury mainstreamowej.

Dialektyczne napięcie pomiędzy wzajemnie warunkującymi się obszarami – z jednej strony dążenie do opisu architektury jednostkowego ‘ja’, z drugiej, poszukiwanie sił determinujących procesy społeczne – należy do najbardziej frapujących zagadnień współczesnej humanistyki. Zarówno spadkobiercy, jak krytycy Marksa i Freuda (wystarczy wspomnieć nazwiska takie jak Erich Fromm, Jacques Lacan, Michel Foucault czy Paul Ricoeur) poddawali analizie mroczne odmęty solipsyzmu poszukując klucza do opisu intersubiektywnego doświadczenia globalnej polityki. Lecz dyskursywna refleksja intelektualistów pozostawałaby pusta, gdyby nie dopełniała jej artystyczna intuicja pozwalająca wyzwolić się z labiryntu mitów i dogmatów, które strukturyzują psychikę, determinują mechanizmy społeczne a w niektórych przypadkach wywołują historyczne kataklizmy. W XX i XXI wieku medium filmu animowanego wyspecjalizowało się w obrazowaniu dysydenckiego krajobrazu intymnych obsesji, mrocznych perwersji i gwałtownych rebelii – motywów, których obecność lub znaczący brak determinowały mechanizmy cenzury, strategie propagandowe, zainteresowanie sponsorów czy mediów. Silnie związane z koncepcjami psychoanalizy i krytyki ideologicznej, tematy te inspirowały awangardystów lat dwudziestych i sześćdziesiątych, wschodnioeuropejskich filmowców rzucających wyzwanie opresyjnym systemom, a także współczesnych twórców intermedialnych dzieł konceptualnych.

 

ZAKRES TEMATYCZNY KONFERENCJI

Referaty powinny dotyczyć animowanych filmów z krajów Grupy Wyszehradzkiej (Czechy, Polska, Słowacja, Węgry). Temat główny będzie dopełniony specjalnym panelem poświęconym włoskiemu filmowi animowanemu i eksperymentalnemu.

Poniższa lista zawiera przykładowe zagadnienia:

  • Historia i polityka regionu odzwierciedlona w animacji (dziedzictwo kulturowe Cesarstwa Austro-Węgierskiego; wojny światowe i i ich skutki; reżimy komunistyczne i Zimna Wojna; transformacje ustrojowe; tradycja ruchów wyzwoleńczych a zagrożenie nacjonalistyczne; etc.)
  • „Artystyczna kontrabanda” wczoraj i dziś (propaganda i cenzura; animacja w krajach komunistycznych; animacja i kapitalizm, etc.)
  • Subwersywność i deformacja na płaszczyźnie estetycznej
  • Tendencje modernistyczne i awangarda oraz ich dziedzictwo (absurd i groteska; intermedia; animacja eksperymentalna, etc.)
  • Animacja jako medium motywów obsesji, perwersji i rebelii
  • Autorski subiektywizm w animacji
  • Psychoanaliza w refleksji nad filmem animowanym
  • Kategorie „wyparcia”, „sublimacji” i „kontrkultury” w filmie animowanym
  • Granice percepcji – nadrealne i racjonalne czynniki determinujące odbiór animacji
  • Niebezpieczne umysły „małego kina” – wizjonerzy, prowokatorzy, prześmiewcy